Biyoloji evrendeki tüm canlıları, bu canlıların kökenlerini, yaşadıkları ortamı ve canlılığa dair bütün gizemlerini inceleyen bilim dalıdır. Biyoloji canlı bilimidir ve yaşamı mikro düzeyden makro düzeye kadar inceler. Sebep-sonuç ilişkisi kurarak anlamaya çalışır. Biyoloji ile ilgilenen bilim insanlarına ise biyolog denir.

Fen bilimleri alanında bulunan biyoloji daha çok bilgiye ve yoruma dayalı bir derstir. Fen bilimlerini neden-sonuç ilişkisi kurarak yorumlamak ve anlamaya çalışmak gerekmektedir. Öğrencilerin biyolojiye çalışırken sıkça karşılaştıkları sorunlardan birisi neden-sonuç ilişkisi kuramamaktır. Biyolojide başarının temel sırrı, kavramları, olayları ve mekanizmaları anlamlandırarak neden-sonuç yargılarına varmakta yatmaktadır. Öğrencilerin karşılaştıkları sorunlardan bir diğeri ise biyolojiyi ezberlenecek bir ders gibi görerek anlamlandırmadan kuru kuru ezberlemeleridir. Anlamlandırılmadan ve mantık çerçevesine oturtulmadan kuru kuru ezberlenen bilgiler kısa sürede öğrencinin aklından çıkmaktadır.

Biyoloji çalışırken öğrencilerin yaşadığı başka bir sorun ise dersi derste dinlememekten ve not almamaktan kaynaklanmaktadır. “Söz uçar, yazı kalır” ifadesi diğer derslerde olduğu gibi biyolojide de gerçekliğini korumaktadır. Zamanında dinlenilmeyen dersler ve alınmayan notlar öğrencide yüke dönüşüp ders başarısını olumsuz etkilemektedir.

Biyoloji Çalışırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Öncelikle üniversite hazırlık sorularında biyoloji ağırlıklı olarak grafik ve tablo yorumlama ve verilen verilerin analizi şeklinde gelmektedir. Bu soruları çözebilmek için öğrencinin okuduğunu anlama ve yorumlama yeteneğinin gelişmiş olması gerekmektedir. Buna yönelik olarak kitap okuma alışkanlığı edinilmelidir. Çünkü bu alışkanlık kişisel gelişime katkı sağlayacağı gibi bu tarz sorularda da kısa sürede verilen verileri anlamaya ve doğru yorumlamaya yarayacaktır.

Anlamlandırılmadan kuru kuru ezberlenen bilgilerin kalıcı olmadığından bahsettik. Ezberlenen bilgiler yorum yapma sınırınızı daraltır. Körü körüne ezberleyip dersi sıkıcı kılmaktansa dersi görselleştirerek keyifli bir şekilde öğrenebilirsiniz. Görsel olarak edinilen bilgilerin beyinde kalıcılığı daha fazladır. Örneğin, bir hücrenin nasıl çalıştığına dair bilgiyi animasyon videolarından kavramları görselleştirerek öğrenebilirsiniz. Hem bu sayede kavramlar bir hikâye çerçevesinde aklınızda kalır ve yorum yapma yeteneğinizi açık tutar.

Biyoloji mutlaka not alınarak çalışılması gereken bir derstir. Önemli noktaları vurgulamak için renkli kalemlerden veya post-itlerden yararlanabilirsiniz. Bu şekilde dersi görselleştirerek kalıcılığı arttırabilirsiniz. Ders çalışmayı keyifli hale getirerek ezberlemekten uzaklaşmış olacaksınız.

Biyolojide çokça yabancı terimlerle karşılaşacaksınız. Bu terimleri akılda tutabilmek için kodlama yöntemini kullanabilirsiniz. Etkili hafıza tekniklerinden olan kodlama ile yabancı bir kelimeyi aklınızda kalacak başka bir kelime veya olgu ile bağdaştırıp beyninize kodlayabilirsiniz.

Tekrar yapmak biyolojide kalıcılığı arttırmak için diğer önemli bir tekniktir. Hiç bilmediğiniz bir konuya çalışırken özet çıkarmanız ve bu özetleri tekrar tekrar çalışmanız kalıcılığı sağlayacaktır. Hali hazırda bildiğinizi düşündüğünüz konuların detaylarını hatta ana hatlarını bile unutmuş olabilirsiniz. Tekrar etmek unuttuğunuz bilgilerin hatırlanmasına da yarayacaktır. Eski konuları da arada bir açıp tekrar etmeniz bir bütün olarak biyolojiyi kavramanızı ve ana hikâyeyi oturtmanıza yardımcı olacaktır.

Öğrenilen bilgilerin uçup gitmemesi ve pratiğinin oluşması için test çözmek sınavlara hazırlanırken temel başarı getiricisidir. Biyolojide test çözmek, bilginin pekiştirilmesi ve eksik bilgilerin de tespit edilmesi için gereklidir. Farklı kaynaklardan aynı konu ile ilgili testleri çözerek çok fazla soru tipine rastlayabilirsiniz.

Biyoloji canlı bilimidir dedik. Bilimi anlamak tıpkı gizemi çözmek gibi heyecan vericidir. Bilimi keşfetmenin verdiği haz ile hayal gücümüz gelişmektedir. Buna ek olarak, yaşadığımız evrende hemen hemen bütün kavramlar canlı ile ilgilidir. Yani biyoloji ile iç içeyiz. Bunun farkına varıp derslerde edindiğiniz bilgiyi günlük hayatınızda bulabilirsiniz. Böylece biyolojiyi günlük hayatınızla bağdaştırarak daha kolay anlayabilir, hayatınızdaki örnekleri ile biyolojiyi daha da keşfedebilirsiniz.

İyi çalışmalar…

Simge ŞENGÜL

Biyoloji Öğretmeni